Dünya’da lisans ve lisansüstü eğitim programları ile yüz yıllık geçmişe sahip, ayrı ve öznel bir bilim dalı olan Sağlık İdaresi/Yönetimi Eğitimi, Türkiye’de de 48 yıllık bir geçmişe sahiptir.

T.C. Sağlık Bakanlığı, Sağlık İdarecisi yetiştirilmek üzere Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı gereği olarak 18 Aralık 1963 tarihinde Sağlık Bakanlığı’na bağlı Sağlık İdaresi Yüksek Okulu’nu kurmuştur. Daha sonra Hacettepe Üniversitesi’nde 1970 yılında Hastane İdaresi Yüksekokulu adı altında bir yüksek lisans programı açılmış ve 1975 yılına kadar eğitim vermiştir. Aynı yıl Hacettepe Üniversitesi hazırlık dahil beş yıllık eğitim veren Sağlık İdaresi Yüksek Okulunu açmış, lisans eğitiminin yanı sıra yüksek lisans ve doktora eğitimi de verilmeye başlanmıştır.

20 Temmuz 1982’de 41 sayılı KHK ile bu iki okul birleştirilerek Hacettepe Üniversitesi Rektörlüğü’ne bağlanmış ve Sağlık İdaresi Yüksek Okulu olarak faaliyet devam etmiştir. Halen bu bölüm İktisadi İdari Bilimler Fakültesi içerisinde Sağlık İdaresi Bölümü olarak yer almaktadır.

Ankara’da Ankara Üniversitesi Sağlık Eğitim Fakültesi ve İstanbul’da Marmara Üniversitesi Sağlık Eğitim Fakülteleri altında Sağlık Yönetimi Bölümleri 1997 yılında, Başkent Üniversitesi Sağlık Kurumları İşletmeciliği Bölümü de 1999 yılında açılmıştır. Bundan sonraki yıllarda da sağlık kurumları yönetimi alanında eğitim programları hızla açılmıştır. şu anda 32 üniversitede lisans, 14 üniversitede sağlık veya sosyal bilimler enstitüleri altında yüksek lisans ve doktora derecelerinde sağlık kurumları yönetimi ve sağlık işletmeciliği konusunda programlar uygulanmaktadır. Bu eğitimlerin birbiriyle denkliği konusunda YÖK karar vermiştir.

Türkiye’de sağlık kurumları yönetimi eğitimi, dünyadaki bilimsel gelişmelere paralel olarak, bilimsel bilgi birikiminin sağlandığı, akademisyenlerin yetiştiği, düzenli dergilerin ve kitapların yayınlandığı özellikli ve özgün bir alandır. Eğitim programlarının açılması sağlık sisteminin ve kurumlarının profesyonel yönetim ihtiyacından kaynaklanmış ve yapılan özgün araştırmaların nicelik ve niteliği, bu alanın bağımsız bir bilim dalı olma gereğini ortaya koymuştur.

Sağlık İdarecileri 1984 yılına kadar ihtiyaç önceliği gereği olarak “Hastane Müdürü” ve “Hastane Müdür Yardımcısı” pozisyonlarında görevlendirilmişlerdir. Bir dönem sağlık istatistikçisi, sağlık planlamacısı, sağlık eğitimcisi kadrosu ile daha sonra “sağlık idarecisi yetiştirilmek üzere memur” olarak ataması yapılmıştır.

Şu an 5000 mezunu olan 4597 kodlu Sağlık Yönetimi ve dengi bölümlere Kasım 2013 atama döneminde 78, Haziran 2014 atama döneminde ise 11 kişi olmak üzere toplam 89 atama yapılmıştır. Bölümler yeni yeni açıldığından mezun vermeyen üniversite sayıları da eklendiğinde her geçen sene mezun sayısı ikiye katlanmaktadır. atama olmadığından mezunların geneli işsiz, çalışanlarda özel hastanelerde asgari ücret karşılığı çalışmaktadır.

2013’te meslek tanımlaması yapılarak “Sağlık İdarecisi” ünvanını alan Sağlık yönetimi mezunu işsizler kervanı her geçen sene artmakta, ancak Sağlık Bakanlığı bu bölüm ile ilgili bir düzenleme yapılmadığından mezunların mağduriyeti maalesef uzun bir süre devam edecek gibi…

Fikri GÜLSEVER